Muzyczny poniedziałek #6 – Al Bano Carrisi vs Michael Jackson

Pod koniec 1987 roku, a dokładnie 13 listopada tegoż roku, na rynku muzycznym pojawił się kolejny album Al Bano i Rominy Power zatytułowany Libertà. Był to ósmy studyjny album wydany w parze, a drugi jeżeli chodzi o kontrakt z jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych wytwórni na świecie – WEA Music. Płyta okazała się sukcesem i szybko pokryła się platyną choćby w Niemczech i we Włoszech. Europejskim hitem stała się tytułowa piosenka Libertà oraz Makassar. Obie piosenki podbiły listy przebojów i długo przebywały na szczycie. Album dla wielu jest uznawany za najlepszą kompozycje w całej dyskografii pary. Tematem dzisiejszego wpisu będzie jednak mniej znana piosenka aczkolwiek zyskała ona sporą popularność z powodu sporu sądowego z Michaelem Jacksonem. Mowa tu o utworze I Cigni di Balaka, który został skomponowany w 1981 roku a po raz pierwszy nagrany w 1986 roku w studio nagraniowym w Los Angeles.

W listopadzie 1991 roku czyli dokładnie cztery lata po wydaniu przez Al Bano i Rominę płyty Libertà, wszystkie półki w muzycznych sklepach zajął album Dangerous. Płyta okazała się fenomenalnym, a wręcz niewyobrażalnym sukcesem. Szacuje się, że do dnia dzisiejszego sprzedano ponad 50 milionów egzemplarzy czyli liczba, która dla wielu artystów jest nieosiągalna w ciągu całej kariery, a co dopiero przy jednej tylko płycie. Dangerous trafiło na listy przebojów całego świata, a w 12 krajach nie schodziło ze szczytu przez wiele tygodni. Kolejną ogromną liczbą jest ponad 90 platynowych płyt, które Michael Jackson odebrał za album w większości skomponowany i napisany przez niego samego. Przez cały kolejny rok odbywało się tournée, na którym Jackson zagrał 71 koncertów, z których dochód wyniósł ponad 200 milionów amerykańskich dolarów. Ogromne przedsięwzięcie, a liczby mówią same za siebie.

Płyta zawierała 14 piosenek, z których aż 9 wyszło w późniejszym czasie na singlu i podbiły europejskie i światowe listy przebojów. Pod numerem 11 z tracklisty Dangerous, pojawił się utwór dzisiejszego wpisu Will You Be There wydany na singlu 28 czerwca 1993 roku. Piosenka została skomponowana i napisana przez samego Michaela Jacksona i posłużyła jako główny soundtrack do filmu Uwolnić Orkę. Singiel zrealizowany jako przedostatni z całej płyty znalazł miejsce na podium na listach przebojów w 15 krajach i sprzedał się w nakładzie 2 milionów egzemplarzy. W 1994 roku utwór został nagrodzony nagrodą MTV za najlepszy utwór filmowy.

Piosenka była przedmiotem sporu w dwóch sprawach. Pierwsza dotyczyła naruszenia praw autorskich symfonicznego preludium. Sprawa została zgłoszona przez orkiestrę Clevelend Orchestra, która zgłosiła, iż wykorzystano fragment kompozycji Beethovena a dokładnie Ody do Radości bez odpowiedniej akredytacji i zażądała 7 milionów dolarów odszkodowania. Sprawę rozstrzygnięto w porozumieniu poza sądem. Druga sprawa dotyczyła plagiatu, który zgłosił Al Bano. Oczywiście sprawa Al Bano interesuje nas o wiele bardziej więc przytoczę krótką genezę tego konfliktu.
[ezcol_1half]

[/ezcol_1half] [ezcol_1half_end]

[/ezcol_1half_end] Al Bano w wywiadach opowiadał, iż całą sprawę tak naprawdę nakręcił Yari – syn Al Bano i Rominy. Był on zagorzałym fanem Michaela Jacksona. Podczas słuchania wówczas najnowszej płyty swojego idola Dangerous natrafił na Will You Be There i stwierdził, że ta kompozycja jest bardzo podobna do tego co stworzył jego ojciec 4 lata wcześniej czyli utwór I Cigni di Balaka. Naturalnie powiadomił o tym Al Bano, a ten po wysłuchaniu potwierdził tezę syna. Al Bano długo nie czekał ze złożeniem sprawy do sądu bo już w maju 1992 roku wytoczył sprawę przeciwko Michaelowi Jacksonowi. W czasie 9 lat procesu był moment, w którym były prowadzone aż trzy sprawy naraz odnośnie roszczenia Al Bano. Sądy w Mediolanie i Rzymie nawzajem zmieniały wyroki i odwoływały kolejne apelacje. Ciężko było dojść do dokładnych informacji odnośnie tych procesów aczkolwiek po długiej pracy udało mi się. Stwierdziłem, że najłatwiej cały proces będzie można opisać wykorzystując spis wydarzeń. A zatem

30.12.1994 – Po trzech latach rozpraw we Włoszech, Al Bano wygrał w Rzymie sprawę dotyczącą plagiatu. W podsumowaniu werdyktu najważniejsza była opinia biegłego z Uniwersytety w Cremonie, powołanego do sprawdzenia obu utworów – Luciano Chailly. Muzykolog znalazł wystarczająco wiele podobieństw by przekonać sąd. W analizie utworów, Chailly przebadał 40 nut z czego 37 było identyczne. Sąd w uzasadnieniu podsumował, iż utwory są identyczne pod względem melodii pomimo różnicy w tekstach i kilku innych elementach, które są przypadkowe tj chóralne fragmenty utworów i ich nawiązania do rzek. Do rzek bowiem, kompozytor I Cigni Di Balaka sprostował, iż jego kompozycja jest nawiązaniem do rzeki Jordan w Azji a kompozytor Michaela Jacksona oświadczył, iż jego kompozycja to nawiązanie do rzeki Ganges w Indiach. Orzeczenie zawierało tymczasowy i obowiązujący natychmiast zakaz używania i dystrybucji piosenki Will You Be There na całym świecie.

01.01.1995 – Prawnicy Michaela Jacksona wnieśli wniosek w Mediolańskim sądzie apelacyjnym o unieważnienie wyroku z rzymskiego sądu zgodnie z procedurami sądowymi i podważyli kompetencje biegłego w sprawach dotyczących praw autorskich. Jednocześnie wnieśli prośbę o anulowanie decyzji o zakazie dystrybucji utworu Will You Be There. W oświadczeniu napisano „Wyrok ogłoszony przez sąd był całkowicie niekompetentny”. Dodatkowo adwokaci M. Jacksona poprosili sąd o wzięcie pod uwagę w kolejnej decyzji jazzowy utwór skomponowany przez Lane & Baker zatytułowany Bless You (For Being An Angel). Choć utwór ma inną harmonię to melodia jest identyczna i była inspiracją zarówno dla Al Bano jak i Michaela Jacksona. Adwokaci wytwórni Sony Music również potwierdzili chęć anulowania wyroku jednocześnie ogłaszając, iż w przypadku cofnięcia decyzji sądowej, wytoczą proces Al Bano, jeżeli ten nie zaprzestanie dochodzenia roszczeń.
Al Bano przekonany o tym, iż proces nie będzie rozstrzygany na nowo powiedział „Z wielu negatywnych informacji, które pojawiły się ostatnio w końcu jest coś pozytywnego. Po trzech latach w sądach, cieszymy się, że jesteśmy po dobrej stronie prawa. Jeśli dostanę odszkodowanie to oddam mojemu synowi Yari, który wyszukał tą aferę, 10 procent.

11.04.1995 – Rozprawa sądowa w Mediolanie.

25.09.1995 – Rozprawa sądowa w Rzymie

04.02.1997 – Michael Jackson przyleciał do rzymskiego sądu by złożyć oświadczenie i zaprzeczyć wszelkim roszczeniom ze strony Al Bano. W sądzie Jackson powiedział „W całym moim życiu nic nigdy nikomu nie zabrałem ani nie ukradłem, te roszczenia są fałszywe.

19.03.1997 – Sąd Apelacyjny w Mediolanie cofnął decyzję Trybunału Cywilnego w Rzymie i anulował poprzednią decyzję dotyczącą wyroku zezwalając jednocześnie na sprzedaż albumu Dangerous na terenie Włoch a Michael Jackson mógł już ją swobodnie wykonywać na włoskich koncertach. W uzasadnieniu sąd uznał, iż poprzedni wyrok był nieprawidłowy gdyż nie ma wystarczających dowodów na popełnienie przez Jacksona plagiatu. Adwokat Al Bano – Gianni Massaro ogłosił, że on i jego klient będzie nadal walczyć o przywrócenie pierwotnego wyroku z 30 grudnia 1994 roku. W wywiadzie powiedział „Jestem nieusatysfakcjonowany faktem, że sąd apelacyjny przeanalizował wszystkie nasze dowody w sprawie na naszą niekorzyść”. Al Bano wraz z adwokatami odwołali się od wyroku.

14.05.1997 – Sąd Apelacyjny w Mediolanie odrzucił apelację Al Bano i utrzymał marcowy wyrok. Al Bano odwołał się od decyzji

15.10.1997 – Sąd Apelacyjny w Mediolanie ponownie odrzucił apelację Al Bano i utrzymał marcowy wyrok. Al Bano znów odwołał się od decyzji.

20.11.1997 – Trybunał cywilny w Mediolanie utrzymał wyrok na korzyść Jacksona. W orzeczeniu napisano, iż obie piosenki są pozbawione oryginalności a technicy doszukali się podobieństwa i jednego i drugiego utworu w starym amerykańskim bluesie. Stwierdzono, że Jackson jak i Al Bano inspirowali się takimi utworami jak Tell Hope, Bless You czy Just Another Day Wasted Away. Ten ostatni został uznany jako najbardziej prawdopodobny również z tego powodu, iż wówczas ten utwór nie był objęty prawami autorskimi.

18.01.1998 – Michael Jackson wygrał po raz czwarty z rzędu kolejną sprawę dotyczącą praw autorskich. Sąd w Mediolanie utrzymał wyrok z 19 Marca 1997, odrzucając wszystkie trzy apelacje Al Bano. Al Bano został wezwany do zapłacenia wszystkich kosztów prawnych. Złożył on również liczne sprawy z powództwa cywilnego aczkolwiek wszystkie z nich przegrał w późniejszym czasie.

11.05.1999 – Sąd w Rzymie uznał Michaela Jacksona winnym popełnionego plagiatu i odrzucił apelację Michaela Jacksona ze stycznia 1995 roku i jego oświadczenie z 4 lutego 1997 roku. Sędzia zignorował sześć poprzednich wyroków a także podważył opinie ekspertów, którzy twierdzili, że w przypadku tych dwóch utworów, nie ma mowy o jakimkolwiek plagiacie. Michael Jackson dostał wezwanie do zapłaty wszystkich kosztów sądowych a także wypłacenia odszkodowania w kwocie 2,5 miliona euro, o którą wnieśli adwokaci Ala. Prawicy Jacksona złożyli apelację.

04.11.1999 – Sąd Apelacyjny w Mediolanie odrzucił apelację złożoną przez Al Bano na początku 1998 roku i potwierdził wyrok sądu niższej instancji na rzecz Michaela Jacksona i wytwórni Sony Music, oczyszczając stronę pozwaną ze wszystkich zarzutów. Prawnik do spraw praw autorskich piosenkarza – Eve Wagner tak podsumował w krótkim komentarzu zwycięstwo swojego klienta „Proces sądowy trwał blisko 7 lat więc jesteśmy zachwyceni, że Michael Jackson jest ponownie oczyszczony z zarzutów i sprawiedliwość została zachowana. To jest już 4 raz, kiedy M. Jackson wygrywa bezpodstawnie stawiane mu zarzuty łamania praw autorskich”. Eve Wagner powiedział również, że Al Bano musiał pokryć wszystkie koszty prawne, między innymi za Michaela Jacksona i całą wytwórnię Sony Music.

14.03.2001 – Sąd Apelacyjny w Rzymie przywrócił decyzję sądu niższej instancji i ostatecznie oczyścił Michaela Jacksona ze wszystkich zarzutów dotyczących plagiatu. Jednocześnie uznał swoją poprzednią decyzję z 11 maja 1999 roku za błędną.

Po tym wyroku Al Bano całkowicie odpuścił dalszą walkę. W wywiadzie krótko po ogłoszeniu powiedział „Zaśpiewam razem z Michaelem. Przygotowujemy wspólny projekt, nagranie Will You Be There / I Cigni Di Balaka. Ja zaśpiewam włoską cześć a Jackson amerykańską. Chciałbym również powiedzieć, że nigdy nie myślałem, że Jackson mógł chcieć skopiować moje dzieło. Może ta melodia była gdzieś w powietrzu i razem w tym samym momencie ją wykorzystaliśmy. Jedyną dziwną rzeczą jest to, że mój utwór został nagrany kilka lat wcześniej. No cóż, stało się”. Dalej stwierdził, iż „nie ma sensu ciągnięcia tego dłużej, raz wygrywałem ja, raz on.” Prawnicy Al Bano również orzekli, że prawdopodobnie odbędzie się wspólny koncert Ala i Michaela Jacksona i prawdopodobnie będzie to na Arenie w Weronie. Jak aktualnie wiemy, ani piosenki ani koncertu nigdy nie udało się zrealizować a cała sprawa rozpłynęła się w powietrzu. Al Bano później tłumaczył to tym, iż krótko po wybraniu terminu koncertu, Michael Jackson trafił do więzienia i rozpoczął kolejny proces sądowy tym razem dotyczący pedofilii.

Michael Jackson zmarł w 2009 roku. W tym samym czasie pojawiła się płyta Al Bano – L’Amore È Sempre Amore, na której znalazł się utwór I Cigni Di Balaka w nowej, odświeżonej wersji. Nie wiadomo czy Al Bano zrobił to na złość czy bardziej chciał oddać hołd zmarłej legendzie, gdyż nowa wersja była jeszcze bardziej identyczna z Will You Be There niż wersja z 1987 roku. Al Bano wykorzystał przede wszystkim identyczne chórki, które były kluczowymi fragmentami w całej kompozycji.

Każdy ma swoje zdanie na temat tych dwóch utworów. Zagorzali fani Michaela Jacksona twierdzą, że Al Bano bezpodstawnie pozwał amerykańskiego piosenkarza. Zagorzali fani Al Bano twierdzą, że Jackson bezczelnie podrobił piosenkę włoskiej legendy. Jednak pomiędzy tymi dwoma skrajnościami znajdują się fani i jednego i drugiego, którzy twierdzą, że niektóre fragmenty utworów są identyczne ale patrząc pod względem całości jednak się różnią. Ja również tak uważam. A Wy?